شهرستان مرودشت

شهرستان مرودشت با وسعت 3687 کیلومتر مربع هشتمین شهرستان استان فارس محسوب
می شود که در محدوده جغرافیایی 52 درجه تا 53 درجه و 36 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 39 دقیقه تا 30  درجه و 37 دقیقه عرض شمالی واقع شده است . ارتفاع آن از سطح دریا 1620 متر بوده و با داشتن سه شهر ، چهار بخش و 14 دهستان 460000  نفر را در خود جای داده است و  با فاصله حدود 45 کیلومتر از شیراز در ضلع شمالی استان فارس قرار دارد و از شمال به شهرستان پاسارگاد ، از جنوب غربی به شهرستان سپیدان ، از جنوب به شهرستان شیراز و از شرق به شهرستان ارسنجان محدود می گردد. پیشینه تاریخی این شهرستان با تعداد 250 اثر ثبت ملی و 10 تفرجگاه طبیعی و 6 منطقه نمونه گردشگری بنا به مستندات به دوران ایلامی و هخامنشی مرتبط است . براساس اعتقاد اهالی نام منطقه قبلاً "مرغ دشت" یعنی مرغزار بوده است و " ابن بلخی" سیاح قرن 6 هجری آن را به نام " دشت مرو" در فارسنامه خود یاد کرده است و در منابع آمده است که" مرو" نام یکی از محلات استخر بوده و شایان توجه است که علت عمده تشکیل منطقه شهری در این دشت همان تأسیس کارخانه قند   می باشد و سایر علل را می توان اسکان عشایر( تخته قاپوکردن)،ترانزیت، حمل و نقل جاده ای و رشد صنایع در حوالی شهر ذکرکرد . اما بی تردید این دشت خوش آب و هوا به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی و نیز جریان دو رودخانه در سطح آن از گذشته های دور همواره مرکز تجمع و محل استقرار جمعیت انسانی بوده است و یا فته های باستان شناسی از تپه های" باکون" ، "جری" ،" موشکی" ، " شقا " و ... دلیل این مدعاست ، حتی برخی نقاط همچون" اشکفت گاوی" با قدمتی حدود 27000 سال در حوالی کارخانه سنگ شکن پتروشیمی از دوران پارینه سنگی آثاری را در خود جای داده است . در پس زمینه مرودشت شهری قرار گرفته که روزگاری بانوی شهرهای ایران بوده ، یعنی" استخر" (اسطخر) که از 5 قرن پیش از میلاد تا 10 قرن بعد از میلاد دایر و معمور بوده و به ویژه از دوره ساسانیان اهمیتی به سزا داشته است چنان که معبد آناهیتای آن و موبدش ساسان و داستان تاجگذاری" یزدگرد سوم" هماره زینت بخش تاریخ ایران باستان بوده است. این شهر بعد از تسخیر اعراب علی رغم نابسامانی اوضاع، زمان تا قرن 5 هجری که" ابوکالیجاردیلمی" برج و بارویش را با خاک یکسان کرد و اهلش را به شیراز کوچاند به حیات خود ادامه می داد تا در این زمان به کلی از خاطره ها فراموش شد. هرچند در طی همین مدت علمای اسلامی از دل این شهر برخاسته اند . از جمله" ابوالقاسم ابراهیم بن محمد" ملقب به" استخری" سیاح معروف در قرن 4 هجری صاحب کتبی چون" صور الاقالیم" و" مسالک الممالک" ، "حسن بن احمد بن یزید استخری" که در سال 328 هجری وفات یافته و قاضی شهرهای قم و سیستان بوده ." سیبویه" نحوی را هم نوشته اند اهل همین شهر بوده است . شهر مرودشت فعلی از سال 1314 همزمان با احداث کارخانه قند شکل گیری آن آغاز گردیده و در 70 سال به بزرگترین شهر بعد از مرکز استان مبدل شده است . این شهرستان دارای دو رودخانه ی مهم و پر آب به نام" کر "و "سیوند" می باشد که "سد درودزن" بر روی رودخانه کر احداث شده و این دو رودخانه پس از مشروب کردن زمین های کشاورزی کامفیروز – رامجرد – سیدان – نقش رستم با هم تلاقی پیدا کرده و به" دریاچه بختگان" می ریزد.

مرودشت دارای جاذبه های تاریخی ،‌ طبیعی و زیارتی بی شمار و منحصر به فردی است که 6 منطقه نمونه گردشگری آن به این شرح است:

مناطق تنگ بستانک ( بهشت گمشده ) ، سد درودزن ، بقعه متبرکه حضرت ایوب نبی ، تنگ خشک ، امامزاده سید محمد (ع) معروف به سلطان ولایت و تخت جمشید .

علاوه بر این مناطق جاذبه های گردشگری دیگری نیز در مرودشت وجود دارد که هر ساله پذیرای تعداد کثیری از گردشگران از سراسر جهان نیز می باشد ، چون آثار تاریخی پاسارگاد ، نقش رستم ، نقش رجب ، شهر استخر ، پل تاریخی خان و بندامیر ،‌تل باکون ، اشکفت گاوی ، تل مادآباد ، تنگ بلاغی ،‌استودان ها ،‌کاروانسرای مایین و ....

جاذبه های طبیعی : چشمه ابوالمهدی ، چشمه تیره باغ ، باغ بدره ی سیدان ، تنگ الله اکبر ، تنگ چاهو ،‌ سرآسیاب سیدان ،‌چهل دختران ، قصر قلات و ...  .

جاذبه های زیارتی نظیر : امامزاده اسحاق (ع) ،‌ امامزاده حسین ( ع) ،  امامزاده شاه غیب ،‌ امامزاده عقیل (ع)  و امامزاده صفی الدین (ع)

شهرستان مرودشت در یک نگاه :

موقعیت : شمال فارس ، وسعت 3687 کیلومتر مربع

جمعیت : 460000  نفر ، شهری و روستایی

فاصله تا مرکز استان: 45 کیلومتر

ارتفاع از سطح دریا : 1620 متر

تعداد شهر : 3 شهر ( مرودشت ، سیدان ، مشهد بیلو )

تعداد بخش : 4 بخش ( مرکزی ، درودزن ، سیدان ، کامفیروز )

تعداد دهستان : 14 ( مرکزی 6 ، درودزن 3 ، سیدان 2 ، کامفیروز 3 )

سابقه تاریخی : در دوره هخامنشیان پایتخت باستانی ایران بوده که 28 دولت تحت سلطه آن بوده است  راه اصلی : 228 کیلومتر

راه فرعی : 140 کیلومتر

راه شوسه : 80 کیلومتر

راه روستایی : 410 کیلومتر

جاذبه های شاخص تاریخی و طبیعی این شهرستان با هم می خوانیم :

مجموعه آثار تاریخی تخت جمشید – مجموعه آثار تاریخی نقش رستم – مجموعه آثار تاریخی شهر استخر – تخت طاووس – بنای تاریخی پل خان – معدن سنگ مجدآباد( هخامنشی ) – معدن سنگ سیوند – امامزاده سلطان ولایت – بقعه ایوب نبی – بهشت گمشده – آبشار حصار دشتک – تیره باغ – سد درودزن – باغ بدره سیدان – تنگ خشک سیوند – سرآسیاب و قره قلات سیدان – سد سنگی داریوش – استودان های سنگی کوه رحمت – کتیبه های ساسانی حاجی آباد – تل باکون – تل سبز – تل مادآباد  

                ناظم زارع کارشناس مرمت آثار هنری ( تخت جمشید)