آرامگاه ملقب به گوردختر

آرامگاه ملقب به گوردختر

 معرفی و موقعیت

آرامگاه معروف به گوردختر بنایی مشابه به آرامگاه کوروش کبیر، واقع در دشت بسپر منطقه «پشت کوه» بوشهر است. که در ارتفاعات شرقی «تنگ ارم» ارتفاع 1130 متری نسبت به آبهای آزاد و درطول جغرافیائی 51 درجه و 39 دقیقه شرقی وعرض جغرافیایی  29 درجه و 13 دقیقه شمالی، «در نزدیکی یکی از شهرهای وسیع دوره ساسانی که هنوز نام آن مشخص نشده قرار دارد.» گوردختر بنایی زیگورات مانند به ارتفاع 60/4 و طول 20/5 و عرض50/4 متر که شامل سکوهای سنگی و اتاق تدفین با سقف خرپشته‌ای است که روی سکوئی به مساحت 58/23 متر مربع احداث شده است.سه سکوی سنگی پله‌ای شکل هرکدام به ارتفاع میانگین 5/34 و کف 5/34 سانتی‌متر بستری مناسب جهت احداث اتاقک ایجاد نموده است.

معماری بنا را می‌تواند همانند آرامگاه کوروش تلفیقی از معماری ایلامی ـ اوراتوری دانست. به نحوی که  ایجاد سکوهای بنا به صورت زیگورات الگویی از معماری ایلامی. ساخت بام شیبدار (خرپشته‌ای) الگویی از معماری اوراتوئی. هرچند که نسبت به حجاری و اجرای بنا با رعایت اصول معماری هخامنشی ضعف‌هائی مشاهده می‌گردد لیکن اثری منحصر به فرد را در تاریخ معماری جهان به یادگار گذاشته است.

پژوهشگران و محققان زیادی در راستای شناسایی و معرفی این بنای ارزشمند مقالاتی ارائه نموده‌اند که می‌توان پیشینه تحقیقات صورت گرفته در ارتباط با مشخص نمودن اینکه آرامگاه به چه دوره تاریخی و یا به چه شخصی تعلق دارد مقالات ذیل را مورد اشاره قرار داد

"ریچارد نیلسون فرای"  در سال 1948م؛ والتر برنو هینینگ، سید محمدتقی مصطفوی و فریدون توللی در سال 1950م در راستای معرفی بنا مقلاتی ارائه نمودند ؛ لوئی واندنبرگ در سال 1960م با ارائه مقاله‌ای ارزنده نظریات جالبی ارائه نمود. دیوید استروناخ در سال 1964م نیز علاوه بر مقایسه این بنا با آرامگاه کوروش کبیر و نیز در راستای معرفی و معماری بنا مقاله معتبری ارائه نموده است. کارل نیلاندر در سال  1966م علاوه بر معرفی، تحقیقات و بررسی‌های علمی فراگیری را  ارائه نمود که بیانگر نکات جالب توجهی است؛ علیرضا شاپور شهبازی 1969م نیز با اشاره به مقالات ارائه شده مقاله‌ای ارائه نموده است. هرچند در تعلق داشتن آرامگاه گوردختر به دوران هخامنشی جای کمترین تردیدی نیست لیکن انتصاب آن به یک پادشاه معین امری دشوار است زیرا بنای مزبور نبشته ندارد. این بنا بسیار شبیه به آرامگاه کورش در پاسارگاد است. با این تفاوت که آرامگاه کوروش بسیار زیباتر، باشکوه تر و بزرگ‌تر است لیکن با توجه به بررسی‌های انجام گرفته درنحوه تراش سنگ‌ها، تکنیک جابه‌جایی قطعات توسط نیروی اهرم، به کارگیری و نحوه اتصال قطعات و بست‌های به کار رفته در بنا، گوردختر اثری مربوط به دوره هخامنشی است.